SHPIRT TIRANSI

BEDRI ALIMEHMETI

SHPIRT TIRANSI

- poemë -

Kushtuar bashkëqytetarve tiranas

Kush jam unë?

Copëz shkëmbi shkëputur nga Dajti

shkërmoqur e bërë njësh

me truallin,

mbi të cilin

profecia e Sulejman Pashë Bargjinit 1)

ngriti Tiranën time.

Kush jam unë?

Devotshmëria sublime

e Dervish Hatixhe Skënderit 2)

humanistes së parë shqiptare,

që sfidoj vdekjen

për të shpëtuar qytetin nga shfarosja.

Kush jam unë?

Guri i zallit të Riglatës 3),

që dorë e rreshkur e mjeshtrit gurskalitës

e vuri pazgjidhshmërisht

mbi kalldrëmet e rrugicave,

spërkatur mëngjezeve nga vesa e agut,

ngarkuar ditën

me dhimbjen e hapave të njerëzve të mirë

dhe prehur natën

ndën platinimin e hënës tiranse.

Kush jam unë?

Hepimi i selvive të Namazgjasë 4)

drejt qiellit në sheshin

ku tiransit më së pari iu falën Zotit.

Kush jam unë?

Kurora e manit kokërrmjaltë

mes kopshteve qarkuar me avlli,

ku nën hije të "bukurat e dheut"

me këngë qëndisnin në gjergjefe

ylberin e ëndrrave të rinisë.

Kush jam unë?

Kjo këngë e lashtë trimërie,

që ndihet

buzë mbrëmjeve

amullsuar nga perëndimi i diellit,

kënduar ndën zë nga pleq të urtë,

ulur këmbëkryq mbi pastiqe të pastra,

teksa nëpër gishtërinjtë e jodizuar

u shkasin rruazat e viteve.

Kush jam unë?

Mjegulla e tyltë e agimit

ndehur mbi qytet,

që derdh veslotët mbi çatitë e vatrave,

ku flenë

njerëz punëtorë e shpirtmëdhenj.

Kush jam unë?

Ky rrebesh pranveror,

trokëllimë e këndshme e të cilit pas dritares

nën gurgullimën e ulluqeve

në rezonancë ëndërronjëse

vë degët e kajsive, hurmave e sheftelive.

Kush jam unë?

Ngrohtësi e flladit të këtij perëndimi,

ngarkuar me puhizën e natës,

që ma bën shpirtin sa një det,

kur ime shoqe më ven kafen përpara.

Kush jam unë?

Aroma kundërmonjëse e selfijonit

guluar plot gjelbërim

nëpër vazot rreth e qark oborreve,

që ndrisin akull nga pastërtia.

Kush jam unë?

Petal i trëndafilit,

përjetësisht

nën kujdesin e duarve të buta

të nënave tona shpirtnapëbardha,

që ti bukuroshe e mban çdo ditë

në thelpinjtë e buzëve.

Kush jam unë?

Ti zotëri, që ecën qetësisht

me cigare në buzë,

miku yt, që rufit kafe

pas xhamave të këtij lokali luksoz,

apo ai tjetri në makinën buzë trotuarit,

tek pret t'i hapet sinjali semaforik.

Kush jam unë?

Përndezja kulmore e valles së "Napolonit",

hedhur mes dallgëve

të mermerta të dimiqve,

nën rrezëtitje

teminash dhe jelekësh me rrënja,

ku ujvarë e pambarimtë derdhet kënga.

Oh dasmat tiranse,

si në asnjë vend të këtij rruzulli!

Kush jam unë?

Buzëqeshjet e vogëlushëve,

hapat e tyre të njomë

mbi barin e lulishteve.

Gazi dhe hareja e të rinjve

nëpër trotuaret e baret llamburitës

ndën gjelbërimin e pishave në bulevard.

Kush jam unë?

Fjalë e fundit e të pushkatuarve pa gjyq

në rrënojat e "Bristolit" 5).

Sfida gjysmëshekullore

e burgjeve diktatorialë

të të martirizuarit mandeljan Osman Kazazi 6).

Kush jam unë?

Jehonë e zërit të Abdulla Dërhemit 7)

në këngët e hershme,

që ua drithëronte shtatin burrave,

kur u mbërrinte

edhe atje, tek pinin kafe

te Sahati në mes të Tiranës.

Kush jam unë?

Tingulli magjepës

i violinës së Muharrem Gurrës 8),

që si gurrë e pashtershme

"derdhi" për ne vetëm këngë të ëmbla.

Kush jam unë?

Zëri i paharruar i Hafsa Zyberit 9),

në "Kasta divan" tiranse:

"Si m'ke sytë m'ke vetllat" 10),

melhem zemre

që ende qetëson pafundsisht shpirtra.

Kush jam unë?

Oshëtimë e vokalit të Fitnete Rexhës 11)

me pathosin e pashtershëm

në "Kur dy zemra dashurohen" 12).

Kush jam unë?

Klithma e mallkimit të përjetshëm

mbi të gjithë ata mediokër sharlatanë,

që më kot ulëritën

të na indoktrinonin ndjesitë

me mendësinë perverse

të një ideologjije dështake,

për të na vrarë ëndrrat, aspiratat, dashuritë.

Kush jam unë?

Vezullimi i syve të plakut myzeqar

në "Portretin" e Sadik Kacelit 13),

"Rembrand" i penelit shqiptar,

tok me ekspresivitetin e "Farhedhësit" të Sali Shijakut 14).

Kush jam unë?

Rrudha e thellë

në ballin e Seremedi Said Toptanit 15),

kryeatdhetarit tiranas,

që për Shqipninë

u shua burgjeve të Kaukazit 16).

Kush jam unë?

Fjala e ndezur e Ibrahim Dalliut 17),

që e ngriti në piedestal

patriotizmin tiranas.

Kush jam unë?

Përsosmëria në vargjet e Zenel Bastarit 18).

Firma me kaligrafin e përkryer të Murat Toptanit 19),

hedhur në dokumentin e mëvetësisë së Shqipërisë.

Kush jam unë?

Zemërbujaria e rrallë

dhe mikpritja e pashoqe tiranse,

që më 1913 20) u hapi dyert vëllezërve dibranë,

dëbuar me dhunë nga trojet e tyre.

Kush jam unë?

Duart e arta mjeshtrore

të Cen Kazazit 21)

mjekut popullor

të mbi gjysëm milioni pacientësh.

Kush jam unë?

Potenciali kapacitativ

i inxhinierëve të sprovuar

Xhepa, Gjinali e Stërmasi 22) me shokë.

Kush jam unë?

Dijenia e pashoqe dhe mjeshtëria

në mësimdhënie e profesorve

Jarani, Tafaj, Dema, Llagami, Alimehmeti, Turdiu...,23)

që aq shumë i dhanë arsimit shqiptar.

Kush jam unë?

Papërtueshmëria

në çdo orë të ditës e të natës

e mjekve Ndroqi, Tefiku, Kërçiku, Jorgoni

Dashi, Preza, Theodhosi...24)

për t'iu gjendur pranë shtratit të sëmurit

në çdo vatër tiranse.

Kush jam unë?

Kënga e pandalshme e "Bilbilit" 25),

që "qan"

nën harkun e violinës së Islam Petrelës 26).

Kush jam unë?

Mjeshtria koreografike e Gëzim Kacelit 27)

Humori brilant i Skënder Sallakut 28).

Fluturimi i Besim Zekthit 29)

në "Vallen e shqipeve".

Kush jam unë?

Vikamë e zërit të Reshat Arbanës 30),

ky "Isa Boletin" 31) i gjallë,

që me vargjet fishtjanë

shtang e të lë pa frymë.

Kush jam unë?

Grinta e pambarimtë e bardhebluve

mbi fushën e blertë,

dalldia e tifozëve nëpër tribuna,

në ekstazat e entuziasmit të fitoreve.

Kush jam unë?

Uragani i pandalshëm

i studentengjëjve të dhjetorit nëntëdhjetë.

Prushi i pakufijshëm i vatrave tiranse,

që i struku bujarisht në gjirin e tij.

Kush jam unë?

Një njeri i zakonshëm,

që përkrah jush

për çdo ditë

rrugëton i menduar

dhe ndalet,

shkëmben dy fjalë,

ngazëllen e vuan tok me ju.

Dhe pasi ndez një cigare largohet

duke ju përshëndetur

miqësisht e buzagaz.

Kush jam unë?

Ja, ky shpirt i patjetërsueshëm tiransi.

I lartë ei gjërë sa Dajti,

i thellë sa një oqean,

i pafund sa qielli,

i pastër si burimi i Selitës,

i ngrohtë e vezullues si dielli

i papërkulur në stuhi e furtunë.

Jam unë shpirti i tiransit,

që ndër shekuj kam qenë,

jam e do të jem

dhe nuk do të vdes kurrë!

-----------

  1)-Sulejman Pashë Bargjini - Themeluesi i qytetit të Tiranës.

  2)-Dervish Hatixhe Skënderi  - Humaniste e shek. XVIII shpëtoj Tiranën nga shfarosja.

  3)-Riglata - Emri i lashtë i lumit të Tiranës.

  4)-Namazgjaja - Sheshi i sotëm përpara sallës së Parlamentit shqiptar.

  5)-"Bristol" - Hotel në rrugën e Durrësit nuk ekziston më.

  6)-Osman Kazazi - Nacionalist vuajti 42 vite në burgjet e diktaturës.

  7)-Abdulla Dërhemi - Këngëtar i njohur i këngës tiranse.

  8)-Muharrem Gurra - Kompozitor i këngëve të Shqipërisë së Mesme.

  9)-Hafsa Zyberi- Këngëtare e njohur e Shqipërisë së Mesme.

10)-"Si m'ke sytë m'ke vetllat"- Këngë popullore tiranse.

11)-Fitnete Rexha - Këngëtare e njohur e Shqipërisë së Mesme.

12)-"Kur dy zemra dashurohen" - Këngë popullore tiranse.

13)-"Portreti i plakut myzeqar" - Vepër e piktorit Sadik Kaceli.

14)-"Farhedhësi" - Vepër e piktorit Sali Shijaku.

15)-Seremedi Said Toptani - Atdhetar tiranas i ati i Murat e Abdi Toptanit.

16)-Kaukazi - Vend internimi në kohën e perandoris Osmane.

17)-Ibrahim Dalliu - Atdhetar i shquar tiranas, klerik, mësues, poet, shkrimtar, publicist.

18)-Zenel Bastari - Poet popullor.

19)-Murat Toptani - Atdhetar, një nga firmëtarët e dokumentit të pamvarsis më 28 nandor 1912.

20)-1913 - Eksodi i parë i dibranëve dëbuar nga trojet e tyre nga shovinistët serb.

21)-Cen Kazazi - Mjek popullor ortoped, "Qytetar Nderi i Tiranës".

22)-Xhepa, Gjinali, Stërmasi - Qazim Xhepa, Tefik Gjinali, Ferid Stërmasi inxhinierë të shquar.

23)-Jarani, Tafaj, Dema, Llagami, Turdiu... -Ramazan Jarani, Sinan Tafaj, Ramazan Dema, Bedri Llagami, Hysen Alimehmeti, Qazim Turdiu etj.,profesorë të shquar.

24)-Ndroqi, Tefiku, Kërçiku, Dashi, Preza, Theodhosi... - Shefqet Ndroqi, Sabri Tefiku, Kadri Kërciku, Isuf Dashi, Bajram Preza, Janko Theodhosi - Mjekë të njohur në gjithë Shqipërinë.

25)-"Bilbili" - Melodi instrumentale me violinë interpretuar mjeshtrisht nga Islam Petrela.

26)-Islam Petrela - Violinist i shquar.

27)-Gëzim Kaceli - Baletmaestër koreograf, themelues i Ansamblit të Këngëve e Valleve Popullore.

28)-Skënder Sallaku - Artist i Popullit, aktor i humorit.

29)-Besim Zekthi - Artist i Popullit, valltar.

30)-Reshat Arbana- Nderi i Kombit, Artist i Popullit, aktor dramatik.

31)-"Isa Boletini" - Atdhetar i shquar për lirinë e pamvarsin e Shqipërisë.